افزایش سرمایه و حق تقدم چیست و چگونه صورت می‌پذیرد؟

شرکت های حاضر در بورس ممکن است در بازه‌های زمانی خاصی به دلایل متعدد به افزایش سرمایه نیاز داشته باشند. در چنین حالتی، این شرکت‌ها می‌توانند سرمایه‌ی مورد نیاز خود را تحت عنوان اوراق حق تقدم و مطابق با قوانین تجارت بازار بورس، از سهامداران دریافت نمایند. سهامداران نیز قادر هستند تا با خرید اوراق حق تقدم، سرمایه خود را در شرکت سرمایه پذیر حفظ کنند. در این مقاله قصد داریم تا در مورد مفاهیم حق تقدم و افزایش سرمایه، اطلاعاتی جامع را به شما ارائه دهیم.

شرکت‌های بورسی در صورت اخذ مجوز از سازمان بورس می‌توانند به منظور افزایش سرمایه، اوراق حق تقدم را به سهامداران بفروشند.

اوراق حق (right) تقدم (preemptive) به چه کسانی ارائه می شوند؟

همانگونه که در پاراگراف قبل نیز بیان کردیم، شرکت‌های بورسی برای افزایش سرمایه مورد نیاز خود، اوراقی تحت عنوان حق تقدم را به فروش می‌رسانند. این اوراق در ابتدا تنها در اختیار سهامدارانِ فعلی یک شرکت بورسی قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر، حقِ تقدمِ خرید با کاربرانی می باشد که در حال حاضر دارای سهام‌های شرکت هستند.

اگر یک سهامدار بخواهد تا از اولویت خود استفاده کند و اوراق حق تقدم را خریداری نماید، به ازای هر سهم، مبلغی که معمولا برابر با هزار ریال می‌باشد را پرداخت می‌کند و بدین ترتیب، تعداد سهام‌های خود نسبت به کل سهام‌های شرکت را حفظ می‌نماید.

در مقابل، اگر سهامدار یک شرکت، تمایلی به خرید اوراق حق تقدم نداشته باشد، این اوراق در اختیار عموم کاربران بازار بورس قرار خواهند گرفت.

ارائه یک مثال در مورد افزایش سرمایه و حق تقدم

فرض کنید که مطابق با قانون تجارت بازار بورس، یک شرکت مجاز شده است تا به میزانِ 50 درصد، سرمایه خود را افزایش دهد. در چنین حالتی، اگر یک سرمایه‌گذار در شرکت فوق 4 هزار سهم داشته باشد، 2 هزار سهم به عنوان اوراق حق تقدم در اختیار وی قرار خواهند گرفت. این شخص می‌تواند با خرید 2 هزار سهم، تعداد سهام‌های خود نسبت به کل سهام‌های شرکت را حفظ کند و یا اوراق حق تقدم را به شخص دیگری بفروشد.

**البته دقت کنید که سهامدار با انجام فرآیند خرید اوراق حق تقدم، درصد سهام‌هایش افزایش پیدا نمی‌کند، بلکه این درصد حفظ می‌شود و ثابت می‌ماند.**

فاکتور های موثر در تعیین تعداد حق تقدم

تعداد سهام‌های هر سهامدار و میزان افزایش سرمایه، دو فاکتوری هستند که در تعیین تعداد حق تقدم موثر می‌باشند. به عنوان مثال، اگر یک سهامدار در یک شرکت بورسی، 200 سهم داشته باشد، حالت‌های زیر ممکن است رخ دهند؛

1. اگر میزان افزایش سرمایه 50 درصد باشد، سهامدار فوق باید 100 عدد حق تقدم را خریداری کند.

2. اگر میزان افزایش سرمایه 100 درصد باشد، سهامدار فوق باید 200 عدد حق تقدم را خریداری کند.

3. اگر میزان افزایش سرمایه 200 درصد باشد، سهامدار فوق باید 400 عدد حق تقدم را خریداری کند.

بنابراین، در مجموع می توانیم بگوییم که تعداد حق تقدم با افزایش سرمایه رابطه‌ای مستقیم دارد

سهامداران می‌توانند با خرید اوراق حق تقدم، درصد سهام خود از شرکت بورسی را حفظ کنند.

ارزش اسمی اوراق حق تقدم به چه معناست؟

ارزش اسمی حق تقدم در اکثر شرکت‌های بورسی برابر با هزار ریال می‌باشد. بدین ترتیب، اگر یک شرکت به یکی از سهامداران خود 10 هزار حق تقدم بدهد، این شخص برای خرید این حق تقدم ها باید 10 میلیون ریال پرداخت کند.

نماد حق تقدم در بازار بورس

در بازار بورس، هر کدام از شرکت‌های بورسی دارای یک نماد مشخص می‌باشند. به عنوان مثال، نماد بانک تجارت، “وتجارت” است. حال اگر بانک تجارت بخواهد تا اوراق حق تقدم را در بازار بورس عرضه کند، باید این اوراق را با نماد “وتجارت” نشان دهد.

نحوه استفاده از اوراق حق تقدم

شرکت‌های بورسی به منظورِ افزایش سرمایه، اوراق حق تقدم را برای سهامداران خود ارسال می‌کنند. سهامداران در چنین شرایطی، 2 حالت را در پیش رو دارند؛

1. سهامداران می‌توانند با پرداخت هزینه خرید اوراق حق تقدم، درصد سهام خود در شرکت را حفظ کنند. اوراق حق تقدم، مدتی پس از خرید، به سهام تبدیل خواهند شد. مدت زمان تعیین شده برای خرید اوراق حق تقدم، معمولا 60 روز می‌باشد.

2. سهامداران می‌توانند در صورت عدم تمایل به مشارکت در طرح افزایش سرمایه، اوراق حق تقدم خود را به کاربران بازار بورس بفروشند. معمولاً یک بازه زمانی دو ماهه برای فروش اوراق حق تقدم در نظر گرفته می‌شود.

حال اگر در مدت زمان مشخص شده، سهامداران شرکت، اوراق حق تقدم را خریداری نکنند و این اوراق را به شخص دیگری نیز نفروشند، شرکت بورسی به صورت خودکار، اوراق فوق را به عموم کاربران بازار بورس می‌فروشند و مبلغ آن را به سهامداران پرداخت می‌کنند. البته کارمزد فروش اوراق حق تقدم از مبلغ نهایی پرداختی به سهامداران کسر خواهد شد.

اوراق حق تقدم به افرادی تعلق می‌گیرد که قبل از انتشار این اوراق نیز سهامدار بوده‌اند.

نحوه پرداخت مبلغ حق تقدم توسط سهامداران

شرکت‌های بورسی پس از تصویب طرح افزایش سرمایه مطابق با قانون تجارت، اوراق حق تقدم را به سهامداران خود تحویل می‌دهند. سهامداران باید ابتدا این اوراق را تکمیل کنند و سپس، هزینه خرید آن‌ها را از طریق بانک، به حساب شرکت واریز نمایند. حال اگر یک سرمایه‌گذار، مقداری از سود سهام‌های خود را از شرکت دریافت نکرده باشد، مبلغ سود از مجموع هزینه خرید اوراق حق تقدم کسر خواهد شد.
پورتال سهامداران رایورز این امکان را فراهم کرده است تا سهامداران بتوانند برگه‌های حق تقدم خود را به صورت برخط و غیر‌حضوری دریافت نموده و جهت صرفه‌جویی در وقت و هزینه در همان پورتال پرداخت آنلاین انجام دهند و همچنین با توجه به ارتباط لحظه‌ای سیستم مدیریت امور سهامداران رایورز و پورتال سهامداران رایورز این امکان فراهم است که در لحظه، اطلاعات در سیستم ثبت شده و فرم سهامدار نیز بروز گردد.

سخن پایانی

در این مقاله، افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی از طریق انتشار اوراق حق تقدم را مورد بررسی قرار دادیم. انتشار اوراق حق تقدم دارای فرآیند‌های قانونی پیچیده‌ای است که رعایت آن‌ها به منظور جلب رضایت سرمایه‌گذاران بسیار مهم می‌باشد.

یکی از بهترین روش‌های مدیریت فرآیند توزیع اوراق حق تقدم، استفاده از نرم‌افزارهایی مانندِ مدیریت امور سهامداران و پورتال سهامداران می‌باشد. این نرم‌افزارها توسط شرکت مهندسی نرم‌افزار رایورز طراحی، تولید و توسعه یافته‌اند و بسیاری از امور مربوط به افزایش سرمایه و فروش اوراق حق تقدم را به صورت اتوماتیک انجام می‌دهند.

مشاهده مشخصات حوزه سهام رایورز

• 
  مدیریت امور سهامداران
• 
  پورتال سهام‌داران

وبینارهای مرتبط

• 
  وبینار معرفی سامانه سهامِ من
• 
  وبینار معرفی مدیریت امور سهامداران وب