جنجال بر سر اسکنر اثرانگشت آی‌فون 5S؛ آیا باید از اپل ترسید؟

داشتن پایگاه داده از آثار انگشت شهروندان جهان، آنهم با وجود شایعه‌های جاسوسی در دنیا، شاید کمی بودار باشد! مهم‌ترین امکانی که اپل در آی‌فون ۵S ارائه کرده حسگر اثرانگشت است که از هم اکنون بحث‌های گسترده‌ای را درباره حریم خصوصی در سراسر جهان برانگیخته است. اپل هفته گذشته در مراسم معرفی آی‌فون ۵S از امکانی پرده برداشت که برای نخستین بار در گوشی‌های هوشمند این شرکت تعبیه شده و می‌تواند سرآغاز تحولی اساسی در حوزه امنیت دیجیتال باشد. امکانی که به “هویت لمسی” (Touch ID) موسوم شده است. 

اما اسکنر اثرانگشت اپل که به کاربران امکان تایید هویت دیجیتال از طریق این مشخصه منحصربه‌فرد را می‌دهد٬ خیلی زود به موضوع بحث‌های گسترده درباره حریم خصوصی و مخاطرات پیرامونش تبدیل شد. سنسور اثرانگشت آی‌فون ۵S که برروی دکمه Home این گوشی هوشمند تعبیه شده٬ بی‌تردید مهم‌ترین امکانی است که در آخرین نسخه آی‌فون ارائه شده و به این ترتیب پسوردها جای خود را به اثر انگشت کاربر خواهند داد.
تا اینجای کار امنیت کاربر به‌طور چشمگیری ارتقا می‌یابد. حتی خریدهای آنلاین هم از آن پس (فعلا در محدوده اپ‌استور و آی‌تونز) تنها در صورتی تایید خواهد شد که کاربر اثر انحصاری و یکتا انگشت خود را به سیستم نشان دهد. اپل در معرفی این سیستم گفته است: اثر انگشت٬ بهترین پسورد ممکن برای شما در جهان است٬ چون همیشه با شماست و هیچ نمونه مشابهی ندارد.
در مجموع٬ تایید هویت دیجیتال کاربران از طریق اثر انگشت که مشخصه‌ای انحصاری و یکتاست٬ می‌تواند موازنه خوبی میان راحتی و امنیت برای یک گوشی موبایل باشد. اما مساله این است که اپل به این ترتیب می‌تواند بزرگ‌ترین پایگاه داده از اطلاعات بیومتریک (آثار انگشت) شهروندان جهان را بسازد و نکته بحث‌برانگیز این است که با توجه به افشاگری‌های اخیر ادوارد اسنودن درباره همکاری غول‌های تکنولوژیک جهان با سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا٬ آیا اپل این “دیتابیس” (اطلاعات پایه‌ای) را با نهادهای دیگری همچون آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) به اشتراک خواهد گذاشت؟ 
اپل در مراسم معرفی آی‌فون ۵S تاکید کرد که اطلاعات مرتبط با اثر انگشت رمزگذاری می‌شود و فقط روی پردازشگرهای A۷ همان گوشی ذخیره خواهد شد: نرم‌افزارهای دیگر هرگز به آن دسترسی نخواهند داشت و به سرورهای اپل منتقل نخواهد شد؛ نسخه بک‌آپ آن هم در iCloud قرار نمی‌گیرد. 
این چیزی است که مدیران اپل می‌گویند٬ اما بسیاری از متخصصان و کاربران در سراسر جهان هشدار می‌دهند که این شرکت پیش‌تر با سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا از جمله NSA (آژانس امنیت ملی ‌آمریکا) در پرونده موسوم به “پریسم” همکاری‌های نزدیکی داشته و این همکاری ممکن است با اطلاعات بیومتریک ارزشمندی که اپل به دست می‌آورد٬ حتی گسترده‌تر هم شود. 
در یک کلام٬ برای بسیاری از متنقدان بحث بر سر اعتماد است. آنهایی که به اپل و دیگر غول‌های تکنولوژیک اعتماد ندارند٬ یا در پی افشاگری‌های اخیر اعتماد خود به این شرکت‌ها را از دست داده‌اند٬ تئوری‌های مختلفی درباره شیوه‌های متنوعی که برای سوءاستفاده از میلیون‌ها اثر انگشت کاربران وجود دارد ارائه کرده‌اند. بر اساس اطلاعات دویچه وله، گروهی دیگر از منتقدان می‌گویند ارائه چنین امکانی در آخرین نسخه آی‌فون٬ اساسا تاکتیک اپل برای فروش بیشتر این محصول است و تلاش مدیران این شرکت برای تاکید بر اهمیت ارتقای امنیت کاربران٬ تنها یک مانور تبلیغاتی است که استراتژیست‌های بازاریابی اپل طراحی کرده‌اند. 
استفاده از اطلاعات بیومتریک در دنیای دیجیتال هنوز چندان مرسوم نیست و همواره با موانع جدی روبرو بوده است. اما اپل همواره نشان‌ داده که می‌تواند نوآوری‌های پیش‌تاز و خط‌شکن خود را به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی بخش بزرگی از کاربران دنیای دیجیتال تبدیل کند. با همه دغدغه‌های موجود پیرامون حریم خصوصی و سرنوشت اطلاعات بیومتریکی که از طریق این سنسورهای جدید می‌تواند به‌طور بالقوه در سرزمین پهناور سرورهای اپل ذخیره شود٬ فراگیری «هویت لمسی» می‌تواند نقطه آغاز انقلابی بزرگ در دنیای فن‌آوری باشد.